Wiewiórki ludzi czy ludzie wiewiórki? Kto kogo zaraził trądem?
6 maja 2024, 11:38Badacze ze Szwajcarii, Wielkiej Brytanii i USA udowodnili, że wiewiórki na Wyspach Brytyjskich już w średniowieczu były nosicielami wywołującymi trąd bakterii Mycobacterium leprae oraz odkryli związek pomiędzy patogenem u wiewiórek, a lokalną ludzką populacją. Trąd, który w Europie uważamy za chorobę przeszłości, wciąż atakuje każdego roku około 200 000 osób na świecie.
Taam Ja' Blue Hole – najgłębszy podmorski lej krasowy na świecie
2 maja 2024, 13:52Zespół meksykańskich badaczy z Consejo Nacional de Humanidades, Ciencias y Tecnologías-El Colegio de la Frontera Sur poinformował, że podmorski lej krasowy Taam Ja', który odkryto z 2021 roku, to najgłębsza tego typu struktura na świecie. Podmorskie studnie znajdowane są na całym świecie, a najsłynniejsza z nich to Great Blue Hole w pobliżu Belize.
Po raz pierwszy poznaliśmy dokładne miejsce pochodzenia asteroidy bliskiej Ziemi
29 kwietnia 2024, 13:04Po raz pierwszy astronomom udało się określić dokładne miejsce pochodzenia asteroidy. Bliska Ziemi asteroida 469219 Kamoʻoalewa (2016 HO3) została zauważona w 2016 roku. To quasi-księżyc naszej planety, niewielki obiekt o średnicy 45–58 metrów, którego peryhelium wynosi 0,89 jednostki astronomicznej. Z wcześniejszych obliczeń wynika, że krąży wokół naszej planety od niemal 100 lat i pozostanie jej towarzyszem przez kolejne stulecia. Teraz udało się zidentyfikować konkretny krater na Księżycu, z którego asteroida pochodzi.
W skałach Grenlandii znajdują się najstarsze dowody istnienia pola magnetycznego Ziemi
26 kwietnia 2024, 15:20Geolodzy z MIT oraz Uniwersytetu Oksfordzkiego odkryli najstarsze skały ze śladami ziemskiego pola magnetycznego. Dziewicze skały, które zachowały swoje właściwości od czasu powstania, pochodzą sprzed 3,7 miliarda lat. Widać w nich ślady ziemskiego pola magnetycznego o natężeniu co najmniej 15 mikrotesli (µT). To najstarsze znane dowody na istnienie pola magnetycznego chroniącego planetę. Odkrycie oznacza, że pole magnetyczne Ziemi jest starsze o setki milionów lat niż sądzono i może mieć duże znaczenie dla badań nad początkami życia.
W Poznaniu znaleziono cenne książki z prywatnej kolekcji braci Grimmów
26 kwietnia 2024, 07:23W Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu odkryto 27 książek z prywatnej kolekcji braci Grimmów. Dotychczas woluminy te uważano za zaginione w czasie wojny. To kolejne książki słynnych pisarzy, które zidentyfikowano w Poznaniu. O tym, że mamy w zbiorach dzieła należące wcześniej do braci Grimm, wiemy już od 2002 roku, kiedy zidentyfikowaliśmy pierwsze sześć woluminów. Powstał wówczas katalog inkunabułów, opracowany przez prof. Wiesława Wydrę, który zawiera ich opis, mówi kustosz Renata Wilgosiewicz-Skutecka z Biblioteki Uniwersyteckiej.
Voyager 1 ponownie przesyła użyteczne dane. NASA bliska rozwiązania problemu
24 kwietnia 2024, 10:32NASA jest na dobrej drodze do rozwiązania problemów z Voyagerem 1. Po raz pierwszy od listopada pojazd przysłał użyteczne dane. Z Voyagera w końcu napłynęły informacje o stanie jego podzespołów. W najbliższym czasie inżynierowie chcą sprawić, by pojazd rozpoczął przesyłanie danych naukowych.
IceCube zarejestrowało sygnały pochodzące z neutrin taonowych
24 kwietnia 2024, 08:37IceCube, umieszczony w lodzie Antarktydy gigantyczny wykrywacz neutrin o objętości 1 km3, zarejestrował sygnały, które mogą pochodzić z niezwykle trudnego do uchwycenia neutrino taonowego. Neutrina występują w trzech odmianach: elektronowej, mionowej i taonowej. Wyjątkowo trudno jest zarejestrować to ostatnie pochodzące ze źródeł astrofizycznych. Na łamach Physical Review Letters opublikowano właśnie artykuł, w którym naukowcy z IceCube Collaboration donoszą o zarejestrowaniu aż 7 sygnałów świadczacych o obecności neutrino taonowego.
Konkurencja prowadziła do pojawiania się kolejnych gatunków ludzi. Odwrotnie niż wśród innych kręgowców
23 kwietnia 2024, 15:17Wiemy, że klimat miał olbrzymi wpływ na pojawianie się i znikanie różnych gatunków człowieka. Jednak u licznych kręgowców wielką rolę odgrywa rywalizacja międzygatunkowa. Laura A. von Holstein i Robert A. Foley z University of Cambridge opublikowali na łamach Nature. Ecology & Evolution artykuł, w którym stwierdzają, że rywalizacja odgrywała olbrzymią rolę w ciągu pięciu milionów lat ewolucji homininów i wpływała na powstawanie gatunków (specjację).
Na wraku średniowiecznego królewskiego okrętu znaleziono unikatową skrzynię
23 kwietnia 2024, 08:16Od ponad 10 lat archeolodzy badają niezwykły średniowieczny wrak – duński okręt królewski, który zatonął w 1495 roku wraz z setką niemieckich najemników, gdy król Danii płynął do Szwecji, by uzyskać dla siebie tron i przywrócić Unię Kalmarską. To jeden z najlepiej zachowanych szczątków statków ze średniowiecza. Na jego pokładzie, o czym wcześniej informowaliśmy, znaleziono egzotyczne przyprawy i podarunek króla Danii dla regenta Szwecji. Teraz archeolodzy trafili tam na kolejny wyjątkowy zabytek, średniowieczną skrzynię z narzędziami i materiałami do wytwarzania amunicji, zeuglade.
Ruszył kolejny etap prac nad Zderzaczem Elektron-Jon
18 kwietnia 2024, 16:44Świat fizyki ma kolejne powody do radości. Ledwie poinformowaliśmy o rozpoczęciu napełniania argonem ProtoDUNE, a dowiedzieliśmy się, że amerykański Departament Energii zezwolił na rozpoczęcie kolejnej fazy prac nad Zderzaczem Elektron-Jon (Electron-Ion Collider, EIC), urządzeniem, które będzie badało najpotężniejsze oddziaływania podstawowe we wszechświecie, a w które zaangażowani są też Polacy. Przejście do etapu zwanego „critical decision 3A” pozwala na dokonywanie zakupów wyposażenia, usług i materiałów potrzebnych do powstania EIC.
